Het korte antwoord is: nee, u bent niet verplicht een erfenis te aanvaarden. Wanneer iemand overlijdt, laat hij of zij vaak niet alleen bezittingen achter, maar ook schulden. Erfgenamen staan dan voor een belangrijke keuze: wat te doen met de nalatenschap? Veel mensen vragen zich af of ze verplicht zijn een erfenis te aanvaarden. In Nederland heeft u als erfgenaam drie duidelijke opties: zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen. In deze blog leggen wij u uit wat deze opties inhouden, wat de gevolgen zijn en hoe u uw keuze formeel maakt.
1. Zuiver aanvaarden van de nalatenschap
Bij zuivere aanvaarding accepteert u de erfenis zonder enig voorbehoud. Dit betekent dat u niet alleen de bezittingen, maar ook eventuele schulden van de overledene erft. Het risico bij zuivere aanvaarding is dat u met uw eigen vermogen aansprakelijk kunt worden gesteld voor schulden uit de nalatenschap, indien die groter blijken te zijn dan de baten. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer er onverwachte schulden opduiken.
Let op: u kunt ook onbedoeld zuiver aanvaarden. Als u zich als erfgenaam zodanig gedraagt dat het lijkt alsof u de nalatenschap aanvaardt (bijvoorbeeld door spullen te verkopen of schulden te betalen), wordt dit beschouwd als een zuivere aanvaarding.
2. Beneficiair aanvaarden van de nalatenschap
Beneficiair aanvaarden betekent dat u de erfenis accepteert, maar alleen indien er meer bezittingen dan schulden zijn. U bent dan niet met uw privévermogen aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap. Deze optie wordt ook wel aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving genoemd.
Als u beneficiair aanvaardt, moet de nalatenschap volgens een wettelijk vastgestelde procedure worden afgewikkeld. Schuldeisers krijgen eerst hun deel voordat de erfgenamen iets ontvangen. Dit beschermt erfgenamen tegen onverwachte financiële tegenvallers, maar kan wel meer administratieve lasten en tijd met zich meebrengen.
3. Verwerpen van de nalatenschap
Als erfgenaam kunt u er ook voor kiezen om de nalatenschap volledig te verwerpen. In dat geval wordt u geacht nooit erfgenaam te zijn geweest. U ontvangt niets uit de nalatenschap, maar u bent ook niet aansprakelijk voor eventuele schulden. Deze keuze is definitief en kan verstrekkende gevolgen hebben, vooral als er bijvoorbeeld emotionele of persoonlijke bezittingen in het spel zijn.
Verwerpen kan een verstandige keuze zijn als u weet dat de nalatenschap voornamelijk uit schulden bestaat of als u geen betrokkenheid wilt hebben bij de afwikkeling van de nalatenschap. Bij verwerping van de nalatenschap heeft u in beginsel geen recht op de legitieme portie volgens het erfrecht. Indien u hier aanspraak op wilt maken, dient u dit op te nemen in uw verklaring tot verwerping van de nalatenschap.
Hoe maakt u uw keuze als erfgenaam?
Uw keuze voor zuivere of beneficiaire aanvaarding of verwerping kunt u vastleggen door middel van een verklaring bij de rechtbank in het arrondissement waar de overledene woonde. Voor zuivere of beneficiaire aanvaarding is een formulier beschikbaar dat bij de rechtbank kan worden ingediend. Verwerping verloopt op vergelijkbare wijze.
Daarnaast kunt u uw keuze maken door feitelijk handelen. Als u zich als erfgenaam gedraagt alsof u de nalatenschap aanvaardt (bijvoorbeeld door goederen uit de nalatenschap te verkopen, schulden te betalen of het huis leeg te halen), dan kunt u daarmee (onbewust) de nalatenschap zuiver aanvaarden. Dit wordt feitelijke aanvaarding genoemd en is juridisch bindend.
Uw keuze heeft betrekking op de volledige nalatenschap. Dit betekent dat het niet mogelijk is een nalatenschap gedeeltelijk te aanvaarden of te verwerpen.
Als u niets doet, kan dit slechts leiden tot zuivere aanvaarding of beneficiaire aanvaarding (en aldus niet tot verwerping). Mocht u niets doen terwijl de rechter u een termijn heeft gegeven om een keuze te maken, dan leidt dit tot zuivere aanvaarding. Indien een van de andere erfgenamen de nalatenschap beneficiair heeft aanvaard, heeft u drie maanden de tijd om een keuze te maken. Doet u binnen deze termijn niets, dan leidt dit tot beneficiaire aanvaarding.
Kan een erfgenaam terugkomen op zijn keuze?
In beginsel is de keuze voor zuivere of beneficiaire aanvaarding, of voor verwerping, onherroepelijk. Dat betekent dat u deze beslissing niet zomaar kunt terugdraaien.
Advocaat aanvaarden erfenis
Als erfgenaam bent u niet verplicht een erfenis te aanvaarden. U heeft drie keuzes: zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen. Elke keuze heeft zijn eigen juridische en financiële gevolgen. Uw keuze moet zorgvuldig worden gemaakt, waarbij het verstandig is tijdig juridisch advies in te winnen. Zo voorkomt u ongewenste financiële verrassingen.
Heeft u vragen over de afwikkeling van een nalatenschap of twijfelt u over uw positie als erfgenaam? Neem dan vrijblijvend contact op met een van onze specialisten op het gebied van erfrecht. De advocaten van Te Biesebeek Advocaten in Zwolle hebben jarenlange ervaring en kunnen u voorzien van een helder advies en u bijstaan in een gerechtelijke procedure.
Lees meer: